द सिनेमा टाइम्स,काठमाडौं । निर्देशक निश्चल बस्नेतले सरकारको आलोचना गरेका छन् । नेपाली सिनेमाकर्मीको उपलब्धी र योगदानको मूल्यांकन र कदर सरकारले नगरेको उनको भनाइ छ ।

शुक्रबार निर्देशक मीन भामको सिनेमा ‘शाम्बाला’’को रिलिज डेट सार्वजनिक कार्यक्रममा सरकारले नेपाली सिनेमाको विश्वभर चिनाउने काम गरे पनि यसलाई राज्यले भने बुझ्न नसकेको बताए । नेपाली सिनेमा ‘शाम्बाला’ दक्षिण एसियाको प्रतिनिधित्व गर्दै ३० वर्षपछि ‘बर्लिन फिल्म फेस्टिभल’मा पुग्दा पनि  बेवास्था गरेकोले निश्चल सरकारसँग रुष्ट छन् ।

‘तीन दशकमा बर्लिनमा एसियाको प्रतिनिधित्व गर्दै नेपाली निर्देशकले बनाएको सिनेमा पुगेको छ,’ निश्चलले भने, ‘यो नेपालमात्र होइन दक्षिण एसियाकै उपलब्धी हो । नेपालको सरकारले यो एचिभमेन्टमा सेलिब्रेट गर्नुपर्ने थियो । तर गरेन ।’ ‘साम्बाला’सँग जोडिएर सानो-सानो काम गरेका अरु देशले यो हाम्रो पनि उपलब्धी हो भनेर सेलिब्रेट गरेको तर नेपाल सरकारले भने चासो नदिएको उनको भनाइ छ ।

वर्ल्ड सिनेमासँग प्रतिस्पर्धा गर्ने सिनेमा बनाउने निर्देशक नेपालमा रहेर सिनेमा बनाइ रहेपनि राज्य बेखबर रहेको उनको टिप्पणी छ । नेपालाई विश्वमा राजनीतिले मात्रै चिनाउने हो । राजनीतिबाटै चिनाइरहेका छौँ भन्ने लागेको होला हैन ?,’ सरकारप्रति गुनासो गर्दै उनले भने, ‘हामीले पनि देखिरहेका छौँ, कस्तो राजनीति गरेर तपाइँहरूले नेपाललाई चिनाइरहनु भएको छ ।’ राजनीतिले मात्रै विश्वमा देशलाई नचिनाउने निश्चल अगाडी भन्छन ।’

तेस्तै कमर्सियल सिनेमालाई प्राथमिकता दिने पत्रकार र सञ्चारमाध्यमले पनि फेस्टिभलमा पुगेका सिनेमालाई कमै मात्रै स्थान दिने गरेको उनले बताए ।

मीनको ट्रयाक रेकर्डले नै साम्बाला चल्छ निर्देशक नीवन सुब्बाले विश्वकै प्रतिष्ठित फेस्टिभलमा पुगेर १२/१४ हजारले हेर्ने विधामा छनोट हुनु ‘साम्बाला’को उपलब्धी भएको बताए । त्यसैले यो सिनेमा सफल भइसकेको उनको बुझाइ छ । मीन भामको ट्रयाक रेकर्डले नै ‘शाम्बाला’ले बक्सअफिसमा पनि राम्रो गर्नेमा उनी ढुक्क छन् ।

कमर्सियल र फेस्टिभल दुवैमा रुचाइने सिनेमा बन्नुपर्नेमा जोड दिँदै उनले भने, ‘फेस्टिभलमा जाने सिनेमा चल्दैनन् भन्ने भाष्य बनेको छ । यो भाष्य चिरिदै गएको छ । यो उपलब्धी हो ।’ कमर्सियल र आर्ट दुवै प्रकारका सिनेमा बन्नुपर्ने उनको धारणा छ ।

‘शाम्बाला’ बर्लिन फिल्म फेस्टिभलको अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिस्पर्धाको विधामा छनोट भएको थियो । उक्त फेस्टिभलको यो विधामा छनोट हुने ‘शाम्बाला’ पहिलो नेपाली फिचर सिनेमा हो । ‘शाम्बाला’ स्विट्जरल्यान्डको फिल्म फेस्टिभल लोकार्नोको ७७औँ संस्करणमा छनोट भएको छ । पियाजा ग्रान्डे विधामा ‘शाम्बाला’ छनोट भएको हो ।

यी बाहेक विश्वका थुप्रै फेस्टिभलमा यो सिनेमा छनोट भइसकेको छ । सिनेमाको प्रदर्शन मिति घोषणा कार्यक्रममा निर्देशक मीन भामले आफ्नो सिनेमा ‘शाम्बाला’ आजीवन युट्युबमा नआउने स्पष्ट पारे । आफ्नो पहिलो सिनेमा ‘कालोपोथी’ पनि युट्युबमा नआएको र ‘साम्बाला पनि युट्युबमा नआउने उनको भनाइ छ । सिनेमा युट्युबका लागि भनेर नबनाएको भन्दै उनले भने, ‘म युट्युबमा सिनेमा राख्दिनँ । मेरो पहिलो सिनेमा पनि युट्युबमा आएन । साम्बाला पनि आउँदैन ।

ओटीटीमा त सानो स्क्रिनमा हेर्नुपर्ने होला । तर म सिनेमा सकेसम्म हलमै हेरौँ भन्ने व्यक्ति हुँ ।’ युट्युबबाट केही पैसा आउने भएपनि आफू बाचुन्जेल त्यसमा कहिल्यै र कुनै पनि नराख्ने उनको भनाइ छ । नेपालकै मंहगो सिनेमा मीन भाम निर्देशित सिनेमा ‘साम्बाला’ हालसम्मकै नेपालको मंहगो सिनेमा बनेको छ । निर्माणपक्षका अनुसार यो सिनेमा निर्माणका लागि करिब १५ करोड लागको छ ।

‘यो सिनेमा निर्माणका लागि करिब १५ करोड रुपैयाँ लागेको छ,’ निर्देशक भामले भने । यो बजेट नेपाली सिनेमाको हालसम्मकै धेरै भएको निर्देशक बताउँछन् । सिनेमा डोल्पाको उच्च हिमाली भेगमा छायांकन गरिएको छ । अधिकांंश नन्एक्टर लिएर सिनेमामा मीनले काम गरेका छन् । २९ देशमा हल रिलिज हुने निश्चित यो सिनेमा नेपालमा भदौ २८ गते रिलिज गर्ने निर्देशक मिनले बताएका छन् ।

अन्य देशमा भन्दा पहिला हल रिलिज नेपालमा गर्न लागेको उनले जानकारी दिए । उनका अनुसार हालसम्म विश्वका २९ देशमा हल रिलिज हुने निश्चित भइसकेको छ । ‘हाम्रो सेल्स एजेन्टले ४० देशको राइट्स बिक्री भइसकेको जनाएको छ,’ उनले भने, ‘नेट्फिल्क्ससँग पनि संवाद भइरहेको छ । तर, सबैतिर रिलिज भइसकेपछि अन्तिममा नेट्फिल्क्समा जाने नेगोसिएसन भइरहेको छ । हेरौं के हुन्छ । तर यो फाइनल भइसकेको छैन ।’

सुनी फिल्म्स प्रालिको ब्यानरमा निर्माण भएको ‘शाम्बाला’मा थिन्ले ल्हामो, सोनम तोप्द्न, तेन्जिङ डल्हालगायतको मुख्य भूमिका छ । उच्च हिमाली गाउँकी एक गर्भवती महिलालाई श्रीमान् ले छोडेपछि आफ्ना देवरलाई लिएर उनको खोजीमा हिँडेकी महिलाको कथा यो सिनेमाले पेस गर्छ । सिनेमाको कथा मिन भाम र अविनाशविक्रम शाहले लेखेका हुन् ।